Opis usług z obszaru zarządzania alokacją i cenami towaru oferowanych przez BinCode

Optymalizacja i planowanie asortymentu

Pod pojęciem asortymentu rozumiany jest najczęściej zestaw wszystkich towarów dostępnych do sprzedaży w sklepie (czy hurtowni), produkowanych przez jednego producenta, importowanych przez jednego importera bądź lista usług dostępnych u konkretnego usługodawcy. Pojęcie to jest nieostre, gdyż w zależności od podejścia można mówić (dalej będziemy się odnosić tylko do sprzedaży detalicznej) o wszystkich towarach dostępnych w danym momencie w sklepie (z pewnymi wyjątkami chodzi tu o tak zwane SKU, czyli indywidualny indeks towarowy), o wszystkich towarach potencjalnie dostępnych w danym sklepie (uwzględnia się wtedy również produkty, których chwilowo nie ma w sklepie) bądź nawet wszystkie towary, które stanowią pewną całość (np. kolekcja letnia w sklepie odzieżowym). Jako towar rozumie się zazwyczaj pojedynczy wyrób oznaczony indywidualnym kodem SKU czy EAN, choć w wielu branżach są od tego wyjątki. W branży odzieżowej będzie to np. konkretny model sukienki bez względu na rozmiar (choć każdy rozmiar oznaczony jest indywidualnym kodem EAN). W branży spożywczej będzie to np. jogurt owocowy konkretnej firmy o konkretnym smaku bez względu na objętość (choć w niektórych analizach stosuje się inne podejścia).

Struktura asortymentu

Poza wcześniej zdefiniowanym pojęciem asortymentu często stosuje się również określenie grupa asortymentowa. Według definicji GUS jest to: W miarę jednorodna grupa wyrobów utworzona zgodnie z jednym lub kilkoma kryteriami takimi jak: zastosowanie, przeznaczenie, właściwości składników lub elementów, rodzaj materiału lub surowca, zawartość wspólnego składnika. W praktyce jedną grupą mogą być w branży modowej np. wszystkie spodnie, a w branży spożywczej artykuły mleczne (ale uwaga, bo np. w mleczarni osobnymi grupami może być mleko, masło czy twarożki). Określenie grup asortymentowych i przynależności do nich poszczególnych towarów powinna być przeprowadzona w taki sposób, aby liczba grup nie była ani zbyt mała ani zbyt duża. Dodatkowo powinno się zadbać o to, żeby szerokość asortymentu (liczba unikalnych towarów) w każdej z grup była podobna (oczywiście o ile to możliwe).

Struktura asortymentu to całościowe spojrzenie na grupy asortymentowe dostępne w danym sklepie czy całej sieci sklepów. Można tu myśleć zarówno o etapie projektowania biznesu (np. czy w sklepie spożywczym powinna znaleźć się chemia gospodarcza) jak i o etapie działalności operacyjnej (np. ile różnych sukienek i różnych spodni powinno znajdować się w sklepie). Oba działania (zarówno etap projektowy jak i operacyjny) służą temu, by wyznaczyć optymalną strukturę asortymentu, która pozwoli na realizację największej sprzedaży (bądź największego zysku) przy najniższych kosztach. Etap projektowy może być powiązany z etapem operacyjnym (dąży się wtedy do najlepszego odzwierciedlenia założeń w rzeczywistości) jak i mogą być w pewien sposób rozłączne (poprawia się bieżącą strukturę by dawała jak największe zyski, bez względu na to, czy jest ona zgodna z planami budżetowymi).

Operacyjna optymalizacja struktury asortymentu

Usługa z obszaru doradztwa logistycznego oferowana przez BinCode dotyczy obu etapów - zarówno planowania jak i operacyjnej optymalizacji struktury asortymentu. Współpraca rozpoczyna się od wsparcia operacyjnego, które wymaga następujących działań przygotowawczych:

  • analiza stosowanego podziału na grupy asortymentowe bądź wypracowanie tego podziału z wykorzystaniem najlepszych praktyk i Know-How dostawcy usługi, jeśli firma go nie stosuje
  • uproszczony audyt zapasów i dyskusja na temat polityki sprzedaży, ustalenie istotnych dla biznesu KPI (np. istotność minimalizacji stanów magazynu, wzrostu marży, poprawy wskaźników finasowych itp.)
  • analiza i parametryzacja kanałów oraz sieci sprzedaży (szerokość strumieni, koszty w kanałach, wymagana dostępność towaru, parametry sklepów itp.)
  • określenie kosztów obsługi towaru (np. w celu podjęcia decyzji jakie ruchy i którego towaru są opłacalne, a które nie)
  • zdefiniowanie istotnych biznesowych warunków brzegowych (wyprzedaże i przeceny, akcje promocyjne, koszty związane z niesprzedanym towarem itp.)
  • określenie dopuszczalnej rozbieżności struktury asortymentu pomiędzy punktami bądź kanałami sprzedaży
  • określenie możliwości logistycznych przesunięć towarów (wydajność magazynów, godziny wysyłek i przyjęć, terminy zasilania sklepów itp.)
  • dostosowanie i testy algorytmów alokacji i replenishmentu AlgotiQ, które spełnią wcześniejsze warunki i zapewnią optymalizację struktury asortymentu w sklepach

Po dostosowaniu algorytmów rozpoczyna się działanie operacyjne, które polega na generowaniu wytycznych przesunięć towaru. Wytyczne generowane są z częstotliwością wynikającą z możliwości logistycznych firmy i są parametryzowane zgodnie z ustalonymi wcześniej warunkami. Wytyczne mogą być generowane w postaci plików Excel do manualnego przeglądania bądź w postaci automatycznych dyspozycji (integracja z systemem informatycznym klienta).

W trakcie działań operacyjnych prowadzona jest ciągła kontrola i dostrajanie algorytmów celem podnoszenia jakości wyników.

Planowanie asortymentu

Po uruchomieniu działań operacyjnych możliwe jest przystąpienie do długoterminowych działań strategicznych związanych z planowaniem asortymentu. W ramach tych działań możliwe jest przeprowadzenie między innymi następujących prac:

  • projekt budżetu, który podniesie wielkość sprzedaży bez wzrostu kosztów zakupów (określenie potencjalnych potrzeb nabywców, analizy sposobów wykorzystania dotychczas oferowanych produktów, dobór na tej podstawie racjonalnej struktury towarowej, kluczowej dla realizacji polityki firmy)
  • przygotowanie harmonogramów dostaw i opracowanie na tej podstawie planu zamówień u dostawców w taki sposób, aby dostawy pozwalały na realizację optymalnego zatowarowania sklepów pozwalającego sterować wzrostem sprzedaży i maksymalizacją zysków
  • usprawnienie logistyki zasilania i przesunięć towaru (zarówno optymalizacja procesów wewnątrzmagazynowych jak i zaprojektowanie najlepszej metody przesunięć towarów między punktami sprzedaży)
  • sugestie związane z modyfikacją działania sklepów (zmiany w pojemnościach, planach półek oraz znaczenia zaplecza, harmonogrmach czy metodach pracy itp.)

Dla każdej firmy działania strategiczne mogą obejmować wiele innych obszarów, które nie zostały tu wymienione, gdyż zależą one od prowadzonego biznesu.

Korzyści z optymalizacji i planowania asortymentu

Obecna tendencja rynkowa zakłada, że towar oferowany klientom musi być często uaktualniany na półkach sklepowych i musi on nadążać za trendami w danej branży. Aby utrzymać odpowiednie tempo zmian należy zapewnić odpowiednią strukturę towarów dostępną dla kupujących poprzez zaplanowanie realizacji zamówień od dostawców z odpowiednim wyprzedzeniem i zawartością. Należy być też gotowym na występujące coraz częściej zakłócenia w łańcuchach dostaw i posiadać techniczne możliwości reakcji na realizację zamówień niezgodną z planem. Zysków z planowania i utrzymania optymalnej struktury asortymentu należy spodziewać się na bazie poniższych przesłanek:

  • towar lepiej dopasowany do potrzeb osób odwiedzających dany sklep powoduje wzrost prawdopodobieństwa sprzedaży przy tych samych kosztach zatowarowania
  • towar o bardzo niskim prawdopodobieństwie sprzedaży w danym sklepie można z niego usunąć bez ryzyka wzrostu sprzedaży utraconej (sprzedaje się wtedy tyle samo towaru co przed odtowarowaniem sklepu, ale koszty zapasów spadają). Dodatkowo towar niesprzedawalny w jednym sklepie może znaleźć nabywcę w innym i przynieść niespodziewane zyski
  • produkty sprzedające się szybciej (na skutek wcześniej opisanych działań) nie wymagają stosowania w stosunku do nich przecen czy akcji promocyjnych (albo można je wprowadzić później), czyli generują wyższą marżę
  • szybciej sprzedający się towar pozwala przyspieszenie przepływów finansowych i uwolnienie zasobów pieniężnych na potrzeby bieżących płatności
  • towar sprzedający się szybciej skutkuje mniejszą jego niesprzedaną ilością (np. na zakończenie sezonu odzieżowego, po zakończeniu terminu przydatności czy po premierze nowego modelu), co ogranicza straty dystrybutora

Zazwyczaj wszystkie opisane korzyści występują wspólnie z różnym prawdopodobieństwem dla różnych indeksów towarowych. Doświadczenia w różnych branżach mówią, że automatyzacja alokacji algorytmami takimi jak AlgotiQ przynosi od kilku do kilkunastu procent zysków w stosunku do działań manualnych. Niemal zawsze możliwe jest przy tym uwolnienie części pracowników od monotonnych powtarzających się prac i przesunięcie ich do bardziej kreatywnych działań czy do obszaru analityki biznesowej.

Kiedy zamówić opisaną usługę

Optymalizacja i planowanie asortymentu to usługa przeznaczona dla firm, które posiadają większą liczbę sklepów (stacjonarnych bądź internetowych), prowadzą sprzedaż w różnych kanałach (w tym również z uwzględnieniem strategii omnichannel) bądź posiadają w ofercie bardzo dużo indeksów. Zamówienie jej powinno się rozważyć w sytuacji, gdy koszty bieżącej obsługi alokacji zaczynają rosnąć i wzrosty te nie przynoszą spodziewanych efektów. Jeśli liczba sklepów stacjonarnych przekroczyła 50 działania manualne stają się nieefektywne i niepowtarzalne (nieprzewidywalne) – to również właściwy moment, żeby zwrócić się do nas. Podobnie należy postąpić, gdy analiza bardzo dużej liczby indeksów (zwłąszcza jeśli zawierających dobra komplementarne i substytucyjne) zaczyna przekraczać możliwości wewnętrzne firmy.

Należy pamiętać, że jest to usługa przygotowywana na miarę dla każdego klienta indywidualnie.